Opis:
Jednym z celów książki
jest rekonstrukcja „śladów" pozostawionych w kulturze regionalnej przez
Wiecherta, Gałczyńskiego i Herberta.
Zainteresowanie Wiechertem jako pisarzem „mazurskim" i „propolskim"
legitymizowało pozorną ciągłość kulturową pomiędzy społeczeństwem
południowych Prus Wschodnich i tym, które ukształtowało się na Warmii i
Mazurach po wojnie. Dotyczyło to zwłaszcza okresu po 1956 r.
Upowszechnianie jego twórczości nie doprowadziło jednak do głębszego
zrozumienia przez polską społeczność regionu losów i ludzi z Prus
Wschodnich. Pozostały natomiast liczne oficjalne świadectwa
wiechertowskiej recepcji, a odwołania do dorobku pisarza tworzyły
warmińsko-mazurską odmianę literatury „małych ojczyzn". Z kolei pobyty
Gałczyńskiego w Praniu i napisane tam naprawdę, prawdopodobnie lub
rzekomo utwory dawały pożywkę do propagowania „mazurskiej" legendy
poety. Choć skonstruowana sztucznie, gwarantowała jakoby ostateczne
zadomowienie się Warmii i Mazur w polskości. Owa wymyślona legenda
wspierała się na nieprawdziwym twierdzeniu, że poeta był „ofiarą
stalinizmu". Pod jej wpływem uformowały się funkcjonujące do dziś
dyrektywy lekturowe, sankcjonujące odnajdywanie w wierszach i losie
Gałczyńskiego treści, których tam nie ma. „Mazurskość" w odniesieniu do
biografii i utworów poety była i jest nadużyciem semantycznym.
Zbigniew Herbert, publikując w latach 1955-1963 w czasopismach
olsztyńskich i bywając w regionie, wspierał ambicje tutejszego
środowiska twórców, zwłaszcza plastyków. Jego zdaniem na artystach
spoczywał obowiązek kształtowania środowiska kulturalnego Warmii i
Mazur. Pobyty na Warmii i Mazurach inspirowały go do podjęcia tematów
regionalnych, ale tylko w publicystyce. Kontakty z prowincją wynikały z
dystansu Herberta wobec ośrodków centralistycznych i silnie rozwiniętego
poczucia niezależności. Wiersze poety, który uniknął wprzęgnięcia
swojej twórczości w „umacnianie polskości na Warmii i Mazurach", stały
się inspiracją dla kilkorga olsztyńskich literatów do podjęcia
ponadregionalnego dialogu z poetyckim światem Zbigniewa Herberta.
Spis Treści:
Wstęp
Ernest Wiechert w Polsce, czyli poszukiwanie niemożliwej ciągłości
W środku i wokół "mazurskiej" legendy Konstantego I. Gałczyńskiego
Poeta na uboczu - związki Zbigniewa Herberta z Warmią i Mazurami
Zakończenie
Aneksy
Zusammenfassung
Abstract
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych