Praca zawiera wyniki badań magnetycznych potrójnych chalkogenków lantanowców i talu T1LnX2, gdzie Ln oznacza lantanowiec, a X - siarkę, selen lub tellur. Wszystkie one, poczynając od neodymu, krystalizują w trygonalnej strukturze typu ?-NaFeO2. Jest to struktura warstwowa, w której jony Lny* występują w otoczeniu sześciu jonów X2- tworzących nieznacznie zdeformowany (spłaszczony wzdłuż osi trójkrotnej) oktaedr. Z zależności namagnesowania od indukcji magnetycznej (0-14 T) wyznaczono parametry pola krystalicznego, stosując prosty model, w którym deformacja pola oktaedrycznego wyraża się jednym parametrem pola drugiego rzędu g? . Zależny od symetrii otoczenia czynnik geometryczny tego parametru maleje
wyraźnie przy przejściu od lekkich do ciężkich lantanowców, zgodnie ze zmniejszaniem się krystalograficznej deformacji poliedrów koordynacyjnych LnX6. Dowodzi to słuszności zastosowanego prostego modelu pola krystalicznego. Związki gadolinu badano także metodą elektronowego rezonansu paramagnetycznego. Porównanie wyznaczonej eksperymentalnie dla TlGdSe2 i obliczonej granicy wysokotemperaturowej szerokości linii EPR sugeruje występowanie w tym związku helikoidalnego uporządkowania magnetycznego, wcześniej wykrytego wśród izostrukturalnych związków chromu(III).
Spis treści:
Wykaz ważniejszych oznaczeń
Wstęp
1. Struktury krystaliczne i właściwości związków TlLnX2 (Ln = lantanowiec, X = S, Se lub Te) oraz pokrewnych związków pierwiastków d-elektronowych
1.1. Struktura ?-NaFeO2
1.2. Struktura TlSe
1.3. Właściwości fizykochemiczne związków lantanowców typu ALnX2 (A = Tl, metal alkaliczny, X = S, Se lub Te)
1.4. Właściwości wybranych związków pierwiastków d-elektronowych o strukturze typu ?-NaFeO2 lub pokrewnej
2. Preparatyka, metody pomiarowe i obliczeniowe
2.1. Syntezy
2.2. Badania rentgenowskie
2.3. Pomiary magnetyczne
2.4. Obliczenia namagnesowania
2.4.1. Uwagi ogólne
2.4.2. Szczegóły obliczeń (zdegenerowany orbitalnie term podstawowy)
2.4.3. Namagnesowania związków TlGdX2 (niezdegenerowany orbitalnie term podstawowy)
2.5. Elektronowy rezonans paramagnetyczny (EPR)
2.5.1. Pomiary EPR
2.5.2. Obliczanie momentów i szerokości linii rezonansowej
3. Wyniki badań - dyskusja
3.1. Deformacje sieci krystalicznej i pole krystaliczne w związkach TlLnX2 o strukturze ?-NaFeO2
3.2. Właściwości magnetyczne związków gadolinu
4. Podsumowanie
Literatura
