Badania miały na celu analizę jakościową kiszonek wysokobiałkowych produkowanych w belach cylindrycznych, formowanych prasami stałokomorowymi z uwzględnieniem składu gatunkowego zielonki, stopnia podsuszenia oraz dodatków inhibitujących lub stymulujących fermentację.
Badania obejmowały produkcję kiszonek i ich kompleksową ocenę oraz zastosowanie w żywieniu bydła mlecznego w pięciu obiektach specjalizujących się w produkcji mleka. Badania na skalę produkcyjną poprzedziły testy laboratoryjne, które dotyczyły możliwości zróżnicowania przebiegu fermentacji w zakiszanym surowcu wysokobiałkowym oraz ocenę pobrania kiszonek przez owce. Charakterystyka chemiczna uzyskanych kiszonek obejmowała oznaczenie podstawowego składu, frakcji węglowodanowych i azotowych oraz wskaźników przebiegu fermentacji. Ocena mikrobiologiczna dotyczyła liczebności lub obecności w kiszonkach mikroflory niepożądanej lub chorobotwórczej, tj. pleśni, drożdży, laseczek przetrwalnikujących z rodzaju Clostridium, pałeczek z grupy Coli oraz Listeria monocytogenes. Oceniano także stabilność kiszonek w trakcie przechowywania oraz oporność na zmiany tlenowe po otwarciu. Ponadto analizowano pobranie, wydajność oraz jakość mikrobiologiczną mleka u krów otrzymujących pasze z kiszonkami doświadczalnymi oraz zależności między poszczególnymi parametrami chemicznymi kiszonek a pobraniem i wydajnością.
Stwierdzono, że stopień podsuszenia surowca, skład gatunkowy, a także zastosowane dodatki (inhibitor, stymulator) nie miały jednoznacznego wpływu na profil procesów fermentacyjnych w balotach cylindrycznych, wpływały natomiast na status mikrobiologiczny uzyskanych kiszonek. Zaznaczył się jednocześnie wpływ składu gatunkowego zakiszanej zielonki oraz inhibitora fermentacji na udział poszczególnych frakcji azotowych w kiszonkach. Stwierdzono niski poziom amin biogennych w kiszonkach i restrykcyjne działanie podwyższonej zawartości suchej masy na procesy tworzenia amin. Kiszonki charakteryzowały się niską stabilnością po otwarciu balotów, natomiast wydłużony okres przechowywania (z 7 do 13 miesięcy) nie zmienił istotnie poziomu produktów fermentacji. Wydłużenie okresu przechowywania kiszonek wyraźniej odzwierciedlało korzystny wpływ inhibitora lub stymulatora w stabilizacji niepożądanej mikroflory beztlenowej. Poprawa jakości higienicznej kiszonek znalazła odbicie w ograniczeniu liczebności przetrwalników laseczek z rodzaju Clostridium w mleku surowym.
Nie stwierdzono wpływu stosowanych dodatków na średnie pobranie przez krowy kiszonek doświadczalnych w dawkach z kiszonką z kukurydzy i mieszanką treściwą oraz na średnią wydajność stada (kg ECM). Nieznaczny wzrost wydajności mleka ECM u krów otrzymujących kiszonki produkowane z zastosowaniem dodatków stwierdzono jedynie w przypadku niskiego udziału w dawce paszy treściwej (<3 kg/szt./d).
W celu poprawy jakości higienicznej oraz możliwości długoterminowego przechowywania kiszonek w balotach cylindrycznych istnieje potrzeba stosowania dodatków do produkcji kiszonek, wiąże się to jednak z koniecznością starannego doboru składu dodatków biologicznych. Przebieg fermentacji w balotach formowanych prasami stałokomorowymi z surowca nie rozdrobnionego wskazuje na potrzebę doskonalenia tej technologii produkcji kiszonek, m.in. przez stosowanie pras gwarantujących wyższy stopień zagęszczenia i poprawę warunków anaerobowych w balotach.
Uzyskane wyniki wskazują, że produkcyjność krów nie może stanowić jedynego kryterium biologicznej oceny jakości kiszonek, szczególnie w warunkach znacznego udziału paszy treściwej w dawce pokarmowej. Liniowe ujemne zależności między sumaryczną zawartością kwasów i koncentracją amoniaku w kiszonkach a pobraniem SM kiszonek wskazują na potrzebę utrzymania restrykcyjnego przebiegu fermentacji, jako czynnika sprzyjającego zwiększeniu udziału kiszonek w paszach dla krów.
Spis treści:
Wykaz skrótów
Wstęp
1. Przegląd piśmiennictwa
1.1. Technologia produkcji kiszonek w belach (balotach) owijanych folią
1.2. Dodatki do kiszonek
1.3. Związki azotowe w kiszonkach
1.4. Rozkład tlenowy kiszonek
1.5. Jakość higieniczna
1.6. Biologiczna ocena jakości kiszonek
2. Cel pracy
3. Materiał i metody
3.1. Zakres badań
3.2. Kiszonki
3.3. Analizy chemiczne i mikrobiologiczne materiałów paszowych
3.4. Wartość pokarmowa kiszonek
3.5. Ocena stabilności kiszonek
3.5.1. Inkubacja tlenowa
3.5.2. Analiza termowizyjna
3.6. Badania na zwierzętach
3.6.1. Ocena pobierania kiszonek przez tryczki
3.6.2. Testy produkcyjne przeprowadzone na krowach
3.7. Analiza statystyczna
4. Wyniki i dyskusja
4.1. Charakterystyka surowca zakiszanego w balotach
4.2. Ocena laboratoryjna stymulatora i inhibitora fermentacji
4.2.1. Mikroflora epifityczna
4.2.2. Dynamika fermentacji
4.3. Charakterystyka przebiegu fermentacji kiszonek w belach cylindrycznych
4.3.1. Surowiec o różnej zawartości suchej masy (obiekt A i B)
4.3.2. Surowiec o różnym składzie gatunkowym (obiekt C, D i E)
4.3.3. Porównanie efektywności stosowanych dodatków w warunkach laboratoryjnych i w belach cylindrycznych (obiekt B)
4.4. Związki azotowe w kiszonkach doświadczalnych
4.4.1. Frakcje azotowe
4.4.2. Aminy biogenne
4.5. Analiza dyskryminacyjna wybranych parametrów chemicznych kiszonek
4.6. Wartość pokarmowa kiszonek doświadczalnych
4.7. Ocena stabilności kiszonek
4.7.1. Rozkład tlenowy kiszonek
4.7.2. Skład chemiczny i status mikrobiologiczny kiszonek w trakcie przechowywania
4.7.3. Analiza termowizyjna balotów
4.8. Badania na zwierzętach
4.8.1. Testy żywieniowe na tryczkach
4.8.2. Wpływ stosowania dodatków do zakiszania na efekty produkcyjne krów
4.8.3. Analiza mikrobiologiczna mleka
4.8.4. Analiza wyników testu produkcyjnego metodami regresji
Podsumowanie i wnioski
Piśmiennictwo
Streszczenie
