Niniejszy przewodnik do ćwiczeń odpowiada aktualnemu programowi nauczania chemii organicznej na Wydziale Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Składa się on z części teoretycznej - obejmującej izomerię związków organicznych, podstawowe mechanizmy reakcji chemicznych, krótką prezentację właściwości podstawowych grup związków organicznych, a także zadania rachunkowe, oraz z części praktycznej - obejmującej procesy jednostkowe stosowane przy oczyszczaniu związków organicznych, opisy wykonania preparatów i analizę jakościową grup funkcyjnych. W części teoretycznej próbowano uwzględnić aktualne tendencje polegające na ograniczaniu ilości materiału przeznaczonego do zapamiętania i podawania tam, gdzie to jest możliwe, ogólnych reguł rządzących reakcjami związków organicznych. Temu celowi ma służyć prezentacja przykładowych mechanizmów reakcji chemicznych. Właściwości fizykochemiczne związków zostały z konieczności opisane skrótowo. Ich pełna prezentacja wymagałaby napisania oddzielnego podręcznika. W celu dokładnego poznania właściwości grup związków student powinien sięgnąć do któregoś z podręczników chemii organicznej, których lista znajduje się na końcu przewodnika. Wspominając o zagadnieniach nie związanych bezpośrednio z chemią organiczną, rezygnowano, niekiedy, ze ścisłych definicji na rzecz prostoty, np. nie zastosowano definicji ciała stałego uwzględniającej uporządkowanie cząsteczek, atomów lub jonów.
Autorzy wyrażają nadzieję, iż niniejszy przewodnik będzie istotną pomocą w zrozumieniu materiału ćwiczeń z chemii organicznej.
Spis treści:
Wstęp
Rozdział 1. Zasady BHP w pracowni chemicznej
Rozdział 2. Izomeria związków organicznych
Rozdział 3. Typy reakcji organicznych i mechanizmy reakcji 3.1. Podstawowe typy reakcji organicznych
3.2. Reakcje przyłączania
3.2.1. Przyłączanie elektrofilowe
3.2.2. Przyłączanie nukleofilowe
3.2.3. Przyłączanie wolnorodnikowe
3.3. Reakcje eliminacji
3.3.1. Eliminacja jednocząsteczkowa (E1)
3.3.2. Eliminacja dwucząsteczkowa (E2)
3.4. Reakcje podstawienia
3.4.1. Podstawienie elektrofilowe jednocząsteczkowe (SE1)
3.4.2. Podstawienie elektrofilowe dwucząsteczkowe (SE2)
3.4.3. Podstawienie nukleofilowe jednocząsteczkowe (SN1)
3.4.4. Podstawienie nukleofilowe dwucząsteczkowe (SN2)
3.4.5. Podstawienie wolnorodnikowe (SR)
Rozdział 4. Właściwości fizykochemiczne niektórych grup związków organicznych 4.1. Węglowodory
4.2. Alkohole
4.3. Fenole
4.4. Aldehydy
4.5. Ketodny
4.6. Kwasy karboksylowe
4.7. Estry
4.8. Aminy
4.9 Amidy
4.10. Aminokwasy
4.11. Peptydy
4.12. Białka
4.13. Węglowodany (cukry)
4.13. 1. Monosacharydy
4.13. 2. Disacharydy
4.13. 3. Polisacharydy
4.14. Tłuszcze
Rozdział 5. Pytania i zadania rachunkowe 5.1. Przykładowe obliczenia rachunkowe
5.2. Reakcje redox
5.3. Przykładowe pytania egzaminacyjne
Rozdział 6. Procesy jednostkowe 6.1. Krystalizacja
6.2. Destylacja
6.3. Ekstrakcja
6.4. Wysalanie
Rozdział 7. Analiza jakościowa związków organicznych 7.1. Węglowodory
7.2. Alkohole
7.3. Aldehydy
7.4. Kwasy karboksylowe
7.5. Estry
7.6. Aminy
7.7. Aminokwasy
7.8. Białka
7.9. Węglowodany
7.10. Tłuszcze
Rozdział 8. Otrzymywanie wybranych preparatów 8.1. Octan n-butylu
8.2. Mydło
8.3. Dibenzylidenoaceton
8.4. D-Glukoza
8.5. Kwas acetlo-salicylowy (Aspiryna)
8.6. Kwasy tłuszczowe
8.7. Pentaacetylo-?-D-glukoza
Rozdział 9. Literatura