Znajomość zasad pakowania żywności, materiałów opakowaniowych i ich właściwości, technik i technologii pakowania, a także interakcji pomiędzy opakowaniem a produktem jest bardzo ważna przy wyborze sposobu pakowania danego produktu spożywczego. Opakowanie odgrywa bowiem istotną rolę w zapewnieniu i utrzymaniu jakości żywności podczas jej przechowywania i obrotu nią, jest bardzo ważnym elementem zapewnienia jej bezpieczeństwa i przedłużenia trwałości. Na globalnym rynku i w dobie ostrej konkurencji pełni również wiele innych funkcji, na przykład związanych z nowoczesnym marketingiem. Nauce o przetwórstwie żywności powinna zatem towarzyszyć wiedza o tworzywach opakowaniowych i technologiach pakowania. Celowi temu służy prezentowane opracowanie.
W publikacji przedstawiono podział i funkcje opakowań, a także właściwości podstawowych materiałów wykorzystywanych w procesie pakowania żywności oraz formy konstrukcyjne opakowań produktów spożywczych. Omówiono techniki i technologie pakowania, w tym nowoczesne metody pakowania, jak pakowanie aktywne i inteligentne. Opisano możliwe interakcje między opakowaniem a zapakowanym produktem i wpływ tych reakcji na jakość i bezpieczeństwo produktów spożywczych. Podano też zasady znakowania opakowań jednostkowych oraz ekologiczne aspekty stosowania opakowań.
Zawarte w prezentowanej książce informacje stanowią niezbędne kompendium wiedzy z zakresu opakowalnictwa żywności, które może być wykorzystywane w celach dydaktycznych, podczas zajęć prowadzonych na kierunkach: towaroznawstwo, technologia żywności oraz nauka o żywności i żywieniu człowieka, jak również przez praktyków projektujących nowe produkty, w tym techniki i technologie ich pakowania z uwzględnieniem doboru odpowiednich materiałów opakowaniowych.
Spis treści:
Od Autorów
1. Funkcje i podział opakowań produktów spożywczych
1.1. Funkcje opakowań
1.1.1. Funkcja ochronna
1.1.2. Funkcja dystrybucyjna (logistyczna)
1.1.3. Funkcja marketingowa (promocyjno-informacyjna)
1.1.4. Funkcja kosztowa
1.1.5. Funkcja ekologiczna
1.2. Podział opakowań
1.2.1. Podział opakowań ze względu na spełnianie przez nie funkcje
1.2.2. Podział opakowań ze względu na sposób ich wykorzystania
1.2.3. Podział opakowań w zależności od zasięgu obrotu towarowego
1.2.4. Podział opakowań w zależności od sposobu rozliczeń w obrocie towarowym
1.2.5. Podział opakowań w zależności od możliwości ich ponownego wykorzystania lub degradacji
2. Materiały opakowaniowe i opakowania stosowane w przemyśle spożywczym
2.1. opakowania z drewna i materiałów drewnopochodnych
2.2. Opakowania z wytworów papierniczych
2.2.1. Podział i charakterystyka wytworów papierniczych
2.2.2. Podstawowe formy opakowań z wytworów papierniczych
2.3. Opakowania szklane
2.3.1. Charakterystyka wytworów szklanych
2.3.2. Podstawowe formy opakowań szklanych
2.4. Opakowania metalowe
2.4.1. Podstawowe materiały opakowaniowe metalowe
2.4.2. Podstawowe formy opakowań metalowych stosowane w przemyśle spożywczym
2.5. Opakowania z tworzyw sztucznych
2.5.1. Charakterystyka wybranych polimerów stosowanych w opakowalnictwie żywności
2.5.2. Przetwórstwo tworzyw sztucznych. Podstawowe formy opakowań z tworzyw sztucznych
3. Techniki i systemy pakowania produktów spożywczych
3.1. Etapy procesu pakowania
3.2. Maszyny stosowane w procesach pakowania żywności
3.3. Systemy pakowania
3.3.1. System vertical form-fill-seal (trans-wrap)
3.3.2. System hotizontal form-fill-seal (flow-pack)
3.3.3. System form-seal
3.3.4. Pakowanie w folie kurczliwe
3.3.5. Pakowanie w woreczki kurczliwe
3.3.6. Pakowanie metodą skin-pack
4. technologie pakowania
4.1. Pakowanie aseptyczne i w podwyższonym standardzie higienicznym
4.1.1. Zasada i zalety stosowania pakowania aseptycznego
4.1.2. Opakowania stosowane w pakowaniu aseptycznym
4.1.3. Właściwości barierowe folii
4.1.4. Metody sterylizacji opakowań
4.1.5. Sterylizacja powietrza
4.1.6. Sterylizacja maszyn i urządzeń pakujących
4.1.7. Wybrane systemy aseptycznego pakowania produktów spożywczych
4.1.8. Pakowanie w podwyższonym standardzie higienicznym
4.2. Pakowanie próżniowe i w modyfikowanej atmosferze
4.2.1. Zasady pakowania
4.2.2. Pakowanie próżniowe
4.2.3. Pakowanie w modyfikowanej atmosferze
4.2.4. Pakowanie próżniowe i pakowanie w modyfikowanej atmosferze produktów mleczarskich
4.2.5. Pakowanie próżniowe i pakowanie w modyfikowanej atmosferze mięsa i wyrobów mięsnych
4.2.6. Pakowanie owoców i warzyw
5. Opakowania aktywne i inteligentne produktów spożywczych
5.1. Pojęcia i definicje związane z pakowaniem aktywnym i inteligentnym
5.2. Przegląd systemów pakowania aktywnego
5.2.1. Pochłaniacze tlenu
5.2.2. Pochłaniacze etylenu
5.2.3. Pochłaniacze i emitery ditlenku węgla
5.2.4. Regulatory wilgotności (desykatory)
5.3. Materiały opakowaniowe o działaniu przeciwdrobnoustrojowym
5.4. Opakowania wydzielające antyoksydanty
5.5. Opakowania wydzielające lub pochłaniające związki smakowo-zapachowe
5.6. Opakowania inteligentne
5.7. Legalizacja prawna opakowań aktywnych i inteligentnych
6. Wpływ opakowania na jakość i bezpieczeństwo produktów
6.1. Bezpośredni i pośredni wpływ opakowań na zapakowane produkty spożywcze
6.2. Bezpieczeństwo tworzyw opakowaniowych i opakowań w ustawodawstwie Unii Europejskiej
6.3. Ocena higieniczno-sanitarna opakowań
7. Oznakowanie opakowań produktów spożywczych
7.1. Znaczenie i rodzaje znaków na opakowaniach
7.2. Informacje obowiązkowe (obligatoryjne)
7.3. Informacje nieobowiązkowe (nieobligatoryjne)
8. Ekologiczne aspekty stosowania opakowań
8.1. Sposoby ograniczania i utylizacji odpadów opakowaniowych
8.2. Ocena ekologiczna materiałów opakowaniowych
8.3. Gospodarka odpadami opakowaniowymi w Polsce
8.4. Materiały opakowaniowe biodegradowalne
8.4.1. Pojęcie biodegradacji. Biodegradowalne polimery pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego
8.4.2. Biodegradowalne polimery otrzymywane na drodze syntezy chemicznej, mikrobiologicznej i biochemicznej
9. Podstawy doboru opakowań do pakowania produktów spożywczych
9.1. Podstawowe składniki chemiczne surowców i produktów spożywczych
9.1.1. Woda
9.1.2. Cukrowce (sacharydy)
9.1.3. Związki azotowe
9.1.4. Tłuszczowce (lipidy)
9.1.5. Sterole
9.1.6. Pierwiastki i związki mineralne
9.1.7. Kwasy organiczne i nieorganiczne
9.1.8. Witaminy
9.1.9. Enzymy
9.1.10 Barwniki
9.2. Przemiany zachodzące w żywności podczas jej przechowywania
9.2.1. Wpływ drobnoustrojów na trwałość żywności
9.2.2. Reakcje chemiczne
9.2.3. Reakcje biochemiczne
9.2.4. Przemiany fizjologiczne
9.2.5. Zmiany fizyczne
9.3. Ogólne zasady doboru opakowań - podsumowanie
Wykaz najważniejszych skrótów
