KSIĘGARNIA TECHNICZNA

Czym jest komunikacja? Jakie są relacje między zachowaniem niewerbalnym a werbalnym? W jaki sposób komunikacja niewerbalna wpływa na kształt naszego życia codziennego? Czy język ciała jest umiejętnością nabytą, czy też cechą wrodzoną i instynktowną? Czy prawdą jest, że niektórzy z nas potrafią skuteczniej niż inni komunikować swoje myśli twarzą, tonem głosu i innymi sygnałami płynącymi z ciała? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziecie w książce pt. Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich – podstawowym podręczniku z zakresu komunikacji niewerbalnej. Niniejsza publikacja zawiera materiał teoretyczny i badawczy opracowany przez naukowców pochodzących z różnych środowisk akademickich i reprezentujących wielorakie dyscypliny wiedzy – teorię komunikacji, doradztwo, psychologię, psychiatrię, językoznawstwo, socjologię, zarządzanie i wiele innych. Studia w zakresie komunikacji niewerbalnej są bowiem w istocie przedsięwzięciem wielodyscyplinarnym. Uwzględniono przy tym najnowsze wnioski teoretyczne i badawcze dotyczące komunikacji niewerbalnej. Książka pt. Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich może służyć zarówno jako podręcznik, jak i publikacja o charakterze encyklopedycznym. pragniemy ją polecić wykładowcom i studentom wielu kierunków, chcącym znaleźć w niej cenne informacje pomocne w efektywnym nauczaniu i poznawaniu teorii komunikacji niewerbalnej, oraz wszystkim tym, którzy na co dzień, z racji zawodu czy zainteresowań, stykają się z problemem komunikowania.

SPIS TREŚCI

CZĘŚĆ I WPROWADZENIE DO TEORII BADAŃ NAD KOMUNIKACJĄ NIEWERBALNĄ

Rozdział 1. Podstawy komunikacji niewerbalnej
Idea i definicja komunikacji niewerbalnej
Kodowanie
Dekodowanie
Metody klasyfikacji zachowań niewerbalnych
I. Warunki środowiskowe komunikacji
II. Fizyczna charakterystyka uczestników komunikacji
III. Ruchy ciała i postawa
Rola komunikacji niewerbalnej w całokształcie procesu komunikacji
Powtarzanie
Sprzeczność
Uzupełnianie
Zastępowanie
Akcentowanie/moderowanie
Regulacja
Rys historyczny
Praktyczne zastosowanie teorii komunikacji: komunikacja niewerbalna w życiu codziennym
Zbrodnia i   kara    
Polityka w telewizji    
Zachowanie   w   klasie    
Zaloty    
Podsumowanie          
Problemy do dyskusji    
Bibliografia    
Lektury  uzupełniające

Rozdział 2. Korzenie zachowań niewerbalnych    
Ewolucyjny rozwój  zachowań   niewerbalnych:  filogeneza    
Materiał z badań nad deprywacją sensoryczną    
Materiał z badań neonatalnych    
Materiał z badań nad bliźniętami    
Materiał z badań nad naczelnymi    
Materiał z międzykulturowych  badań  porównawczych    
Podsumowanie          
Problemy do dyskusji    
Bibliografia    

Rozdział 3. Zdolności odbierania i wysyłania sygnałów niewerbalnych    
Metody rozwijania zdolności niewerbalnych    
Trafność kodowania i dekodowania sygnałów niewerbalnych    
Charakterystyka dobrego odbiorcy sygnałów niewerbalnych    
Inne czynniki wpływające na trafność odbierania sygnałów  niewerbalnych
Charakterystyka dobrego nadawcy sygnałów niewerbalnych    
Zależności między zdolnością odbierania a zdolnością wysyłania sygnałów niewer¬
balnych         
Kilka uwag na temat obserwacji komunikacji niewerbalnej    
O niedoskonałości ludzkiej percepcji    
Podsumowanie          
Problemy do dyskusji        
Bibliografia
    
CZĘŚĆ II. ŚRODOWISKO   KOMUNIKACJI
    
Rozdział 4.Wpływ otoczenia  na komunikację niewerbalną    
Percepcja otoczenia    
Percepcja relacji formalnych    
Percepcja   ciepła    
Percepcja   prywatności    
Percepcja znajomości otoczenia i osób    
Percepcja ograniczenia    
Percepcja   dystansu    
Percepcja   czasu    
Czas jako umiejscowienie    
Czas  jako   trwanie    
Czas jako  zbiór przedziałów  czasowych    
Czas jako  wzorzec  przedziałów  czasowych
Środowisko naturalne
Inni ludzie w środowisku
Architektura i obiekty ruchome
Kolor
Dźwięk
Oświetlenie
Obiekty ruchome
Struktura i projekt wnętrz
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

Rozdział 5. Rola terytorium i przestrzeni osobistej w komunikacji międzyludzkiej
Pojęcie terytorium
Terytorium: inwazja i obrona
Zagęszczenie i zatłoczenie
Efekty zagęszczenia
Radzenie sobie w warunkach zagęszczenia
Dystans konwersacyjny
Płeć
Wiek
Tło kultowe i etniczne
Temat rozmowy
Otoczenie interakcji
Cechy fizyczne
Orientacja postaw i emocji
Charakterystyka relacji międzyludzkich
Charakterystyka osobowości
Usadowienie i relacje przestrzenne w małych grupach
Przywództwo
Dominacja
Zadanie
Płeć i znajomość
Motywacja
Introwersja — ekstrawersja
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

CZĘŚĆ III. UCZESTNICY KOMUNIKACJI

Rozdział 6. Rola wygląda i cech fizycznych w komunikacji międzyludzkiej
Nasze ciało: uroda a atrakcyjność
Związek emocjonalny i małżeństwo
W pracy
Perswazja
Samoocena
Zachowania aspołeczne
Nasze ciało: cechy osobiste
Twarz
Sylwetka
Wzrost
Obraz własnego ciała
Kolor skóry
Zapach ciała
Włosy
Nasze ciało: ubiór i inne rekwizyty
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

CZĘŚĆ IV. ZACHOWANIE UCZESTNIKÓW KOMUNIKACJI

Rozdział 7. Rola gestów i postawy w komunikacji międzyludzkiej
Gesty niezależne od mowy
Gesty zależne od mowy
Gesty odnoszące się do przedmiotu przekazu
Gesty oddające relacje między nadawcą a przedmiotem przekazu
Gesty przestankowe
Gesty interakcyjne
Koordynacja gestów, postawy i mowy
Autosynchronizacja
Synchronizacja interaktywna
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

Rozdział 8. Rola dotyka w komunikacji międzyludzkiej
Dotyk a rozwój osobowy
Dotyk: kto? kogo? kiedy? gdzie?
Różne formy zachowań dotykowych
Znaczenie dotyku w interakcji
Dotyk jako afekt pozytywny
Dotyk jako afekt negatywny
Dotyk jako zabawa
Dotyk jako oddziaływanie
Dotyk jako element kontroli interakcji
Dotyk jako miernik zaangażowania
Dotyk jako przypadek
Dotyk jako element realizacji zadań
Dotyk jako kuracja
Dotyk jako symbol
Podsumowanie znaczenia dotyku w interakcji
Różnice kulturowe w zachowaniach dotykowych
Zachowania samodotykowe
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

Rozdział 9. Rola mimiki w komunikacji międzyludzkiej
Twarz a ocena cech osobowości
Twarz a regulacja toku interakcji
Kontrola kanałów komunikacyjnych
Dopełnienie i jakościowanie zachowań innych osób
Zastępowanie komunikatów werbalnych
Twarz a ekspresja emocjonalna
Twarz — złożony kompleks bodźców
Pomiar cech twarzy
Interpretowanie znaczeń mimicznej ekspresji emocjonalnej
Związki mimiki z fizjologią
Wyraz twarzy a reakcje behawioralne
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

Rozdział  10. Rola kontaktu wzrokowego
Spojrzenie i kontakt wzrokowy
Funkcje spojrzenia
Regulacja przebiegu interakcji
Monitorowanie informacji zwrotnych
Odzwierciedlanie procesów poznawczych
Wyrażanie emocji
Komunikowanie natury relacji międzyludzkich
Warunki oddziałujące na wzorce spojrzenia
Dystans
Cechy fizyczne
Cechy indywidualne i osobowość
Temat i zadanie
Tło kulturowe
Rozszerzanie i zwężanie źrenic
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

Rozdział  11. Rola sygnałów wokalnych towarzyszących przekazowi werbalnemu
Składowe parajęzyka
Sygnały wokalne a rozpoznawanie nadawcy
Sygnały wokalne a osobowość
Sygnały wokalne a ocena cech jednostkowych
Reakcje odbiorcy
Sygnały wokalne a emocje
Sygnały wokalne, zrozumienie i perswazja
Sygnały wokalne, zrozumienie i zapamiętywanie
Sygnały wokalne w perswazji
Sygnały wokalne a przejmowanie głosu w trakcie rozmowy
Oddawanie głosu
Prośba o glos
Utrzymywanie się przy głosie
Odmowa zabrania głosu Wahania, pauzy, cisza i mowa
Lokalizacja pauz
Rodzaje pauz
Przyczyny występowania pauz
Opóźnienie i długość reakcji
Cisza
Podsumowanie
Problemy do dyskusji
Bibliografia

CZĘŚĆ V KOMUNIKOWANIE WAŻNYCH PRZESŁAŃ

Rozdział 12 Wielokanałowa komunikacja niewerbalna
Komunikowanie intymności
Komunikowanie dominacji i statusu
Kontrola przebiegu interakcji
Zachowania przy powitaniu
Zachowania przy zmianie inicjatywy w rozmowie Zachowania przy pożegnaniu
Komunikowanie tożsamości
Komunikowanie fałszu
Kilka uwag dla obserwatorów komunikacji
Problemy do dyskusji
Bibliografia

Słowniczek pojęć
Indeks autorów