Dymorfizm
płciowy jest ewolucyjną odpowiedzią na potrzeby reprodukcyjne
danego gatunku podlegającego oddziaływaniom specyficznego zestawu
warunków środowiska. Dymorfizm u naczelnych jest zjawiskiem
istotnym ze względu na jego specyfikę gatunkową z jednej strony i
korelację ze wzorcami zachowań społecznych – z drugiej. Wiedza o
kopalnych hominidach z konieczności ograniczona jest głównie do
ich morfologii – o zachowaniach można wnioskować jedynie
pośrednio, na podstawie śladów ich działalności. Znaleziska
przedstawicieli grupy australopiteków – naszych przodków z przed
milionów lat, choć gromadzone są od kilkudziesięciu lat, ciągle
jednak są niezbyt liczne, warto jednak, korzystając z
zwiększającego się zasobu znalezisk, próbować wiedzę w zakresie
ich możliwych form życia społecznego pogłębić.
Celem
tej monografii było określenie rozmiarów i ustalenie wzorca
dymorfizmu płciowego południowoafrykańskich australopiteków, co
pozwoliło na nową próbę interpretacji niektórych aspektów ich
zachowań społecznych. Podstawą analizy stały się materiały
kopalne (czaszkowo – zębowe) dwóch gatunków plio -
plejstoceńskich hominidów, pochodzących ze stanowisk Republiki
Południowej Afryki (Australopithecus africanus i Australopithecus
robustus). Materiałem porównawczym pozwalającym na przetestowanie
metod analizy szczątków kopalnych były czaszki i zęby
współczesnym hominidów, afrykańskich małp człekokształtnych –
goryla i szympansa o znanej płci, behawiorze i ekologii.
WSTĘP
Południowoafrykańskie
australopiteki. Wprowadzenie
Dymorfizm
płciowy
Cele
pracy
MATERIAŁY
Charakterystyka
materiału kopalnego
Stanowiska
i osobniki Australopithecus africanus
Stanowiska
i osobniki Australopithecus robustus
Materiał
porównawczy
Zestaw
pomiarów
METODY
Wybór
wskaźnika dymorfizmu
Ocena
dymorfizmu na materiale kopalnym. Charakterystyka metod
Trafność
wyboru metody szacowania dymorfizmu. „Dobroć metody”
Wzorce
zmienności i dymorfizmu. Statystyka rang
Analiza
skupień
ROZMIARY
I WZÓR DYMORFIZMU MAŁP CZŁEKOKSZTAŁTNYCH
Dymorfizm
uzębienia
Podstawowe
charakterystyki statystyczne
Rozmiary
dymorfizmu płciowego
Dymorfizm
czaszki
Podstawowe
charakterystyki statystyczne
Rozmiary
dymorfizmu płciowego
„Dobroć”
metody szacowania dymorfizmu
Dymorfizm
płciowy pomiarów zębów
Dymorfizm
płciowy pomiarów czaszki
Dziewiętnaście
wybranych cech czaszki
Wzorce
zmienności i dymorfizmu płciowego małp
Profile
cech zębów
Profile
cech czaszki
ZMIENNOŚĆ
MIĘDZYGATUNKOWA HOMINIDÓW
Analiza
zębów Australopithecus
africanus i A. robustus
Analiza
czaszek australopiteków
Wzorce
zmienności
Profile
cech zębów
Profile
cech czaszki
DYMORFIZM
PŁCIOWY AUSTRALOPITEKÓW
Szacowanie
dymorfizmu australopiteków na podstawie zębów
Zmienność
i rozkłady
Oszacowany
dymorfizm płciowy
Profile
zmienności i dymorfizmu zębów australopiteków na tle małp
Szacowanie
dymorfizmu australopiteków na podstawie czaszki
Oszacowany
dymorfizm płciowy
Profile
zmienności i dymorfizmu czaszek australopiteków na tle małp
Korelacja
i szacowanie wskaźnika dymorfizmu ze współczynnikami zmienności
Grupowanie
według płci metodą analizy skupień
Procedury
i materiały
Wyniki
analizy skupień w odniesieniu do małp
Wyniki
analizy skupień w odniesieniu do Australopithecus robustus
Konfrontacja
i dyskusja wyników
EKOLOGICZNO
SPOŁECZNE IMPLIKACJE DYMORFIZMU AUSTRALOPITEKÓW
Dyskusja
na temat rozmiarów dymorfizmu
Dymorfizm
płciowy i jego ekologiczne uwarunkowania
System
skojarzeń a dymorfizm płciowy
Haremy
i opóźnione dojrzewanie samców Australopithecus robustus.
Koncepcja Lockwooda
Wnioskowanie
na temat zachowań australopiteków
PODSUMOWANIE
ANEKSY
Ryciny
uzupełniające do rozdziału
4
Materiały
porównawcze (goryle i szympansy)