Wszystko wskazuje na to, że z dniem 1.V.2004 Polska wejdzie w skład krajów członkowskich trzech Wspólnot Europejskich określanych mianem Unii Europejskiej. To cieszy, ale zarazem zobowiązuje. Warto zatem m.in. wiedzieć wiele więcej na temat teorii i polityki regionalnej integracji gospodarczej, w tym zwłaszcza integracji krajów członkowskich Unii Europejskiej - najbardziej zaawansowanego ugrupowania integracyjnego współczesnej gospodarki światowej.
Często zapomina się o tym, że początki rozwoju procesu integracji europejskiej tkwią bardziej głęboko w sferze politycznej niż w przewidywanych korzyściach czysto ekonomicznych. Jest wiadome, że inspiratorom idei integracji krajów Europy chodziło o coś więcej niż korzyści ekonomiczne. Ogólnie biorąc - chodziło 1111 o pokój w Europie przy rozwoju wzajemnie korzystnej współpracy gospodarczej. Na szczęście, jesteśmy świadkami realizacji szczytnych idei R.Schurnana, J.Monneta czy też K.Adenauera.
Główni autorzy idei integracji krajów Europy - z całym do nich szacunkiem - nie byli teoretykami integracji gospodarczej. Zainspirowali jednakże owych teoretyków. Rozważania teoretyczne na ten temat rozpoczęto już ponad pół wieku temu. Dobrze, że się tak stało, bowiem nie ma nic lepszego niż dobra teoria, którą warto posługiwać się również w przyszłości. Rozwój tych rozważań był początkowo trudny. Ale rozwijały Sie one i rozwijają nadal.
Nie sposób zrozumieć w pełni procesu regionalnej integracji gospodarczej krajów członkowskich Unii Europejskiej - zresztą nie tylko - nie sięgając do teoretycznych podstaw rozwoju tego procesu. Tymczasem marny do czynienia z dorobkiem znacznym i zasługującym na uwagę. Warto dalej zwrócić uwagę na, swego rodzaju współzależność między rozwojem badań teoretycznych i procesem rozwoju integracji krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Wszystko to wzięto pod uwagę w 2002 roku w Katedrze Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Integracji Regionalnej na Wydziale Ekonomicznym Politechniki Radomskiej, kiedy zdecydowano się na publikację wielu tekstów o charakterze teoretycznym dotyczących regionalnej integracji gospodarczej. Zdecydowano wtedy o przydatności tłumaczenia tekstów wielu autorów zagranicznych, a także - również w celach dydaktycznych - o prezentacji poglądów na przedmiotowe tematy kilku polskich ekonomistów. Przyniosło to plon obfity, prezentowany na dalszych stronach, zgodnie z określoną logiką.
Prezentowana praca składa się z pięciu rozdziałów. Każdy z nich stanowi odrębną całość w tym sensie, że przedstawia się poglądy czołowych ekonomistów - teoretyków dotyczące problemów regionalnej integracji gospodarczej. Najpierw przedstawia się ich poglądy dotyczące pojęcia i form integracji. Kolejne rozdziały zawierają natomiast wybór tekstów - podobnie, jak wcześniej niekoniecznie całych - dotyczących teoretycznych aspektów funkcjonowania i rozwoju odpowiednich (kolejnych) instytucjonalnych form procesu integracji tj. strefy wolnego handlu, unii celnej, wspólnego rynku, unii monetarnej i ekonomicznej oraz unii politycznej i pełnej integracji ekonomicznej. Dokonane skróty są wyraźnie zaznaczone, zaś zdecydowano się na nie przede wszystkim dlatego, aby skoncentrować uwagę Czytelnika na aspektach teoretycznych. Z tego też względu, zwłaszcza w tłumaczonych artykułach Czytelnik może się dopatrzyć pewnych luk w przypisach i ich muneracji. Merytoryczna część pracy kończy się podsumowaniem i wnioskami.
Książka jest efektem pracy wielu osób, spośród których na szczególną uwagę zasługują autorzy oryginalnych bądź też tłumaczonych tekstów. Wielu z nich nie jestem w stanie podziękować, bo ich po prostu już nie ma. Ale z przyjemnością sięgamy do ich dorobku. Bo chodzi o dorobek znaczny i zacny, który -jak sądzę - będzie przydatny w przyszłości, a który przygotowali do publikacji moi współpracownicy. Serdecznie im za to dziękuję. W swoim i ich imieniu rekomenduję publikację szanownym Czytelnikom.
Józef Misala
Spis treści:
WSTĘP
ROZDZIAŁ I
POJĘCIE I FORMY INTEGRACJI EKONOMICZNEJ WPROWADZENIE
A. B.BALASSA „TEORIA INTEGRACJI EKONOMICZNEJ"
B. Z.KAMECKI „POJĘCIE I TYPY REGIONALNEJ INTEGRACJI GOSPODARCZEJ"
C. P.BOŻYK „INSTYTUCJONALNE I GEOGRAFICZNE FORMY INTEGRACJI EKONOMICZNEJ"
ROZDZIAŁ II
TEORIA UNII CELNEJ I STREFY WOLNEGO HANDLU WPROWADZENIE
A. J.VINER „EKONOMIKA UNII CELNYCH"
B. J.E.MEADE „TEORIA UNII CELNEJ"
C. RG.LIPSEY „TEORIA UNII CELNEJ EFEKT PRZESUNIĘCIE HANDLU A POZIOM DOBROBYTU"
D. H.SHIBATA „TEORIA STREF WOLNEGO HANDLU"
ROZDZIAŁ III
TEORIA WSPÓLNEGO RYNKU WPROWADZENIE
A. B.BALASSA „PRZEPŁYW CZYNNIKÓW"
B. R.A.MUNDELL „HANDEL MIĘDZYNARODOWY I MOBILNOŚĆ CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH"
C. C.KOWALCZYK „INTEGRACJA RYNKÓW TOWARÓW f CZYNNIKÓW PRODUKCJI. ROLA PRZEPŁYWÓW I DOCHODÓW"
D. E.BODE, S.ZWING „MIĘDZYREGIONALNE PRZEPŁYWY SIŁY
ROBOCZEJ"
ROZDZIAŁ IV
TEORIA UNII MONETARNEJ I EKONOMICZNEj WPROWADZENIE
A. R.A.MUNDELL „TEORIA OPTYMALNYCH OBSZARÓW WALUTOWYCH"
B. R.LMCKINNON „OPTYMALNY OBSZAR WALUTOWY"
C. G.S.TAVLAS „NOWA TEORIA OPTYMALNYCH OBSZARÓW WALUTOWYCH"
D. J.MISALA „UNIA EKONOMICZNA"
E. M.STOLPE „POLITYKA PRZEMYSŁOWA Z PUNKTU WIDZENIA
NOWEJ TEORII WZROSTU GOSPODARCZEGO"
ROZDZIAŁ V
TEORIA INTEGRACJI POLITYCZNEJ I PEŁNEJ INTEGRACJI EKONOMICZNEJ
WPROWADZENIE
A. R.E.BALDWIN, A.J.VENABLES „REGIONALNA INTEGRACJA GOSPODARCZA"
B. P.BOŻYK „INTEGRACJA POLITYCZNA"
C. J.MISALA „PEŁNA INTEGRACJA EKONOMICZNA"
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
SŁOWNICZEK WYBRANYCH POJĘĆ
BIBLIOGRAFIA
